بنیاد IOTA (MIOTA) گذرنامه دیجیتال محصول مبتنی بر بلاک‌چین را معرفی کرده است که با هدف بهبود قابلیت ردیابی و پایداری دستگاه‌های الکترونیکی طراحی شده است.
بر اساس اعلامیه 7 آگوست بنیاد، ابزارهای جدیدی که با همکاری دانشگاه تکنیک کاتالونیا و eReuse طراحی شده‌اند، سوابق دقیقی از چرخه عمر دستگاه‌های الکترونیکی، از تولید تا بازیافت، ارائه می‌دهند. این ردیابی به مصرف‌کنندگان، کسب‌وکارها و نهادهای نظارتی کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد مدیریت چرخه عمر محصولات بگیرند.
[#EBSI Update] 🇪🇺 As part of the @EU_EBSI PCP, we’ve developed an Electronics Digital Product Passport (DPP) prototype with @la_UPC & @eReuseOrg. It leverages #IOTA for transparency & traceability across the lifecycle of electronic devices.🧵⤵️https://t.co/xY84ndSjxL pic.twitter.com/olRHTPrLjy
— IOTA (@iota) August 7, 2024
یک جزء کلیدی از DPP، چارچوب اعتماد EBSI و کتابخانه هویت IOTA است که یک سیستم امن برای مدیریت هویت‌ها و گواهینامه‌های دیجیتال فراهم می‌کند و اعتماد و حسابرسی در زنجیره تامین را تضمین می‌نماید.
EBSI، یا زیرساخت خدمات بلاک‌چین اروپایی، شبکه‌ای است که توسط کمیسیون اروپا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا، نروژ و لیختن‌اشتاین توسعه داده شده و از خدمات فرامرزی بین دولت‌ها، کسب‌وکارها و شهروندان پشتیبانی می‌کند.
نحوه کار گذرنامه دیجیتال محصول
عملکرد DPP با ایجاد یک رکورد دیجیتال از یک محصول، شامل اطلاعاتی درباره اجزا، فرآیندهای تولید و گزینه‌های پایان عمر، آغاز می‌شود. این داده‌ها روی Tangle، فناوری دفتر کل توزیع شده IOTA، ذخیره می‌شود که صحت و امنیت آن را تضمین می‌کند.
وقتی یک محصول تولید می‌شود، یک گذرنامه دیجیتال منحصربه‌فرد ایجاد و به دستگاه مرتبط می‌شود. در طول چرخه عمر محصول، اطلاعاتی در مورد تغییرات مالکیت، تعمیرات و بازیافت به گذرنامه افزوده می‌شود. این داده‌ها توسط طرف‌های مجاز مانند تولیدکنندگان، خرده‌فروشان و مراکز بازیافت قابل‌دسترسی است.
چارچوب اعتماد IOTA-EBSI نقش مهمی در تأیید اصالت اطلاعات موجود در DPP ایفا می‌کند. با استفاده از شناسه‌های غیرمتمرکز (DIDs) و گواهینامه‌های قابل‌تأیید (VCs)، این چارچوب اطمینان حاصل می‌کند که فقط طرف‌های مورد اعتماد می‌توانند به داده‌های گذرنامه دسترسی یافته و آن را اصلاح کنند.
مقابله با بحران ضایعات الکترونیکی
صنعت الکترونیک مقادیر زیادی زباله تولید می‌کند، که چالش‌های جدی زیست‌محیطی ایجاد می‌نماید. طبق گزارش مانیتور ضایعات الکترونیکی جهانی 2024، 62 میلیون تن ضایعات الکترونیکی در سال 2022 تولید شده است، که نسبت به سال 2010 افزایش 82 درصدی داشته است. این رقم پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030 به 82 میلیون تن برسد که نشان‌دهنده افزایش 32 درصدی نسبت به سال 2022 است.
پیامدهای این بحران بسیار وسیع است. هر ساله میلیاردها دلار منابع ارزشمند تلف یا دور ریخته می‌شوند. علاوه بر این، بازیافت عناصر کمیاب زمین که برای بسیاری از فناوری‌ها حیاتی هستند، به شدت ناکافی است و تنها 1% از تقاضای جهانی از طریق بازیافت ضایعات الکترونیکی تامین می‌شود.
با ردیابی چرخه عمر محصولات الکترونیکی، DPP IOTA می‌تواند به شناسایی فرصت‌های بازیافت و بازاستفاده کمک کند. به عنوان مثال، با تحلیل اجزای یک دستگاه، تولیدکنندگان می‌توانند محصولات و فرآیندهای بازیافت پایدارتری توسعه دهند. علاوه بر این، DPP می‌تواند از تخلیه غیرقانونی جلوگیری کرده و اطمینان حاصل کند که مواد ارزشمند بازیافت و بازاستفاده می‌شوند.
اهداف اقتصاد چرخه‌ای اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا نقش پیشرو در ترویج راه‌حل‌های پایدار برای کاهش تاثیرات زیست‌محیطی اروپا دارد. در اواخر مارس 2022، کمیسیون اتحادیه اروپا اعلام کرد که گذرنامه دیجیتال محصول برای چندین دسته محصول از سال 2024 اجباری خواهد شد. تمرکز اولیه بر روی باتری های وسایل نقلیه الکتریکی، منسوجات، مواد ساختمانی، الکترونیک مصرفی، بسته‌بندی و مواد غذایی است.
DPP IOTA به عنوان بخشی از اهداف پایداری گسترده‌تر اتحادیه اروپا توسعه یافته است. این هدف دارد تا اطمینان حاصل کند که محصولات به گونه‌ای طراحی شده‌اند که ماندگاری بیشتری داشته باشند، آسان تر قابل تعمیر باشند و از مواد دوستدار محیط زیست بیشتری استفاده کنند. علاوه بر این، این ابتکار اتحادیه اروپا به دنبال افزایش نرخ‌های بازیافت برای حفظ منابع و کاهش تاثیرات زیست‌محیطی است.